Uitgangspunten van

Resultaatgerichte Psychologie

©


Een toelichting.



Resultaatgerichte Psychologie is opgebouwd volgens een aantal

karakteristieke uitgangspunten

.

(1) Doel is kwaliteit.


In Resultaatgerichte Psychologie staat de vraag centraal: hoe kunnen mensen in hun leven kwaliteit ervaren?
Het gaat om het realiseren van gewenste ervaringen en positieve doelen voor nu en de toekomst.

(2) Kwaliteit ligt primair in subjectieve beleving.


Dat wil zeggen, een vorm van geluk, welbevinden, vreugde, voldoening en dergelijke.
Wat we als 'geluk' ervaren kan natuurlijk sterk variëren:
van min of meer 'oppervlakkig' genot en plezier, tot 'diepere' voldoening en zingeving.
Bovendien kunnen de opvattingen en voorkeuren tussen mensen hierover enorm variëren.

(3) Ieder is uniek.


Wat voor de één geldt, hoeft niet op te gaan voor de ander.

(4) Er zijn algemene structuren.


Tegelijk zijn er bepaalde regelmatigheden en werkingsprincipes in onze werkelijkheid.
Sommige van die regels of wetmatigheden zijn behoorlijk algemeen verbreid.
Er kunnen algemene principes van kwaliteit van leven zijn, die voor meerdere mensen opgaan.

(5) Kwaliteit vraagt om bewustzijn.


Een ervaring betekent weinig als die geheel onbewust blijft.
De vraag is dan ook hoe iemands bewustzijn in een positieve toestand komt.

(6) Het gaat om de cruciale schakel.


Als we een bepaald resultaat willen realiseren dan willen we in feite een oorzaak aandragen die het gewenste effect teweegbrengt.
Bij een gegeven combinatie van omstandigheden willen we een factor toevoegen die - naar verwachting - vrijwel zeker tot het beoogde effect zal leiden.
De kunst is dus om die doorslaggevende factor, de cruciale schakel, te vinden.

(7) Toepassen van oorzaak-gevolg verbanden.


Het bepalen van de cruciale schakel vraagt allereerst om goede voorspellingen.
Hiervoor is het toepassen van oorzaak-gevolg principes nodig.

(8) Wetten van Drie Werelden.


De wetten en regels die onze leefwereld - en onze bewuste ervaring - bepalen kunnen behoren tot Drie Werelden:
(1) De wereld van materie (het fysisch universum).
(2) De wereld van abstracte objecten (de wereld van de logica).
(3) De wereld van bewuste ervaring (het domein van subjectief bewustzijn).
{N.b. Deze indeling is o.m. ontleend aan K.R. Popper, 1976/ 1986: Unended Quest - An Intellectual Autobiography. London: Fontana/ Collins (1976); Flamingo (1986), pp. 180-187).}

(9) .. En dus drie soorten patronen.


Overeenkomstig zijn er drie soorten regelmatigheden die in onze leefwereld bepalen:
(a) Wetten van fysische causaliteit (oorzaak-gevolg wetten).
(b) Wetten van logische geldigheid (implicatie wetten).
(c) Principes van bewuste beleving (voorwaarden van bewuste ervaring, en van keuzevrijheid of 'vrije wil').
Voor kwaliteit van leven - en van beleving - zijn patronen van al deze drie categorieën van belang.

(10) .. Maar ook drie complicaties.


Voor het gebied van 'kwaliteitservaring' zijn er echter minstens drie wezenlijke complicaties:
(a) De effecten voor bewuste subjectieve beleving:
liggen primair in het domein van bewustzijn, dat niet publiekelijk waarneembaar is - en dus niet rechtstreeks objectief aantoonbaar.
(b) De relevante werkingsmechanismen:
kunnen in tenminste drie wezenlijk verschillende domeinen liggen, die elk door andere wetten worden geregeerd (zie boven).
(c) De beslisbaarheid:
Van deze drie domeinen vormen de fysische en de 'bewustzijns' wereld zgn. 'open systemen': ze zijn niet af te bakenen, niet kwantificeerbaar, en dus nooit sluitend voorspelbaar.
{N.b. vgl. voor de fysische wereld: de quantum mechanica.}

(11) En een logisch antwoord ..


De genoemde hindernissen zijn echter te omzeilen.
De wetten van de logica zijn beslissend voor betrouwbaarheid van informatie over elk gebied van de werkelijkheid:
zowel de fysische werkelijkheid, als de subjectieve ervaringswereld.
Met behulp van logica kunnen we de beslissende factoren in de subjectieve beleving in kaart brengen.

(12) Neuro-psychologische bedding.


De bewuste ervaring is onderdeel van het psychisch functioneren.
Deze processen komen tot stand in hersenen en zenuwstelsel.

(13) Samenspel van factoren.


In het psychisch functioneren blijken directe en meer indirecte factoren werkzaam:
psychisch proces, en meer indirect creativiteit, emotie, geheugeninhoud, waarnemingen, lichamelijke toestand, en omgeving inclusief culturele context, sociale relaties, en woon- en werksituatie.
Het geheel vormt een samenspel van allerlei materiële en immateriële factoren.
De samenhang en wisselwerking tussen deze factoren volgt uit bouw en werking van het zenuwstelsel, en bepaalt de kwaliteit van ons functioneren en welbevinden.
De systematiek hiervan wordt in Resultaatgerichte Psychologie beschreven in
Het 'Tien Factoren Model' © van het menselijk functioneren.

(14) Werkzaamheid voor langere termijn.


Voorkeur hebben oplossingen die op korte termijn werken en beklijven op langere termijn.
Dit vraagt om veranderingen die betrouwbaar, duurzaam en dus structureel zijn.

(15) Via indirecte beïnvloeding.


Iemands bewuste 'kwaliteitservaring' kan van buitenaf hoogstens indirect worden beïnvloed:
via allerlei lagen, filters en schakels.
Beïnvloeding zonder direct fysiek contact is mogelijk via communicatie en sociale prikkels.
Hier zijn echter twee complicaties:
(a) Het is niet aangetoond dat dit proces volledig mechanisch gebeurt. Daarom is het onduidelijk of de 'gewone' causale wetten hierop van toepassing zijn.
(b) Hoe dan ook verloopt dit soort beïnvloeding via talrijke factoren, en blijft dus een zeer voorwaardelijk proces.
Het is onder meer afhankelijk van acceptatie door de 'ontvanger'.

(16) Technieken voor acceptatie.


De kans op acceptatie van informatie of advies kan op allerlei manieren worden worden bevorderd, onder meer door het gebruik van taal- en communicatietechnieken met een sterk sturende impact.
Zulke technieken grijpen aan op natuurlijke psychische mechanismen en kunnen daardoor snel een behoorlijk effect hebben. Wel zijn dit soort effecten sterk afhankelijk van moment-gebonden omstandigheden, waardoor ze niet voldoende zijn voor een duurzame verbetering van kwaliteit.

(17) Het aanspreken van vrije keuze.


Het beste en meest duurzame resultaat wordt bereikt doordat mensen de gelegenheid krijgen om hun doelen op eigen kracht te realiseren.
Steeds weer blijkt dat de beslissende verandering bij mensen begint wanneer ze merken dat ze in hun bewustzijn een vrije keus kunnen maken:
zich als het ware als een 'Baron Von Münchhaussen' 'aan hun eigen haren uit het moeras kunnen optrekken'.
Een wezenlijke vraag is daarom hoe het 'aangrijpingspunt' voor die keuzevrijheid te vinden.

(18) Versterken van zelfsturing.


De inhoud en de reikwijdte van onze speelruimte van keuzevrijheid wordt sterk bepaald door andere psychische factoren (zie boven).
Tegelijk is het in een veranderlijke wereld belangrijk om in allerlei situaties soepel en weerbaar te reageren.
In Resultaatgerichte Psychologie is daarom veel aandacht voor het verruimen van keuzevrijheid en versterken van zelfverantwoordelijkheid.
Deze vermogens worden gesterkt door training in zelf-hulp vaardigheden:
zoals zelferkenning, effectief probleem-oplossen, empowerment, meditatie, zelfhypnose.

(19) Tussen grenzen en mogelijkheden.


Natuurlijk zijn er altijd grenzen aan wat haalbaar is.
De uitdaging blijft om de speelruimte voor verbetering te vinden, en de wonderlijke vrijheid van bewustzijn te benutten.
Resultaatgericht Psychologie is bedoeld om hiervoor deskundige en doelmatige middelen te leveren.

Zie verder ..