|
Hoofdlijnen: in
Arc of Essentials
©
Oplossingenen Extra'svan
Arc of Essentials
©
Wat heeft Arc of
Essentials
© dat ontbreekt in de Sociale Wetenschappen
?
[dd. 2024|08|15 - 00h:45m (54s:084ms) v. 1.1 / ]
|
Inleiding
Veel van de belangrijkste problemen en doelen waar we in onze tijd mee geconfronteerd worden hebben te maken met menselijk handelen en beslissen.
Een effectieve aanpak daarvan vraagt om scherpe probleemanalyse en creatieve ontwikkeling van oplossingen.
Vaak zijn we daarbij sterk afhankelijk van informatie en oordeelsvorming over gedrag en beleving van mensen.
Daarbij komen talloze aspecten aan de orde van menselijk functioneren, causale verbanden, informatie en logica, taalgebruik en communicatie.
De ' sociale oordeelsvorming' is altijd bijzonder complex en onderhevig aan talloze beperkingen en valkuilen (projectie, vooronderstelling, vooroordeel, enz.).
{N.b. Zie ook: Beperkingen van de menselijke oordeelsvorming
.}
Waar uiteraard bij uitstek onderzoek wordt gedaan en theorieën worden gevormd met betrekking tot de sociale oordeelsvorming
is in de sociale wetenschappen: met name de psychologie, maar ook sociologie, antropologie, criminologie, politicologie, economie, enz..
Helaas wordt in deze vakgebieden vrij weinig ontwikkeld over hoemensen hun informatieverwerking en selectie wèl
goed kunnen uitvoeren.
Sterker, er ontbreken in deze kennisgebieden een aantal elementaire onderdelen voor een echt solide en resultaatgerichte sociale oordeelsvorming.
Door deze ontbrekende schakels worden veel persoonlijke en maatschappelijke problemen niet opgelost en blijft veel schade en leed onnodig voortbestaan.
In Arc of
Essentials ©
zijn veel van deze cruciale schakelsvan betrouwbare oordeelsvorming helder en systematisch uitgewerkt.
Het onderstaande overzicht laat zien welke problemen en valkuilen er zoal zijn voor onze oordeelsvorming over diverse werkelijkheidsgebieden (domeinen).
Daarnaast worden de diverse oplossingen en extra's genoemd die hiervoor in
Arc of Essentials
© beschikbaar zijn.
Domein
Informatie in ervaring, emotie, 'intuïtie', motivatie
Model van systeem/organisme
Wat bepaalt welbevinden, reageren, keuzevrijheid van mensen?
Problemen/ valkuilen
De term 'resultaatgericht' wordt steeds vaker gebruikt - maar er is geen echte, solide systematiekmet samenhangende ideeën en handvatten
hoeoptimaal op resultatenaan te sturen.
Oplossingen+Extra's:
In
Arc of Essentials
©
:
Heldere systematiekvoor resultaatgerichteaanpak.
Kenmerkend zijn ' De drie D's': Doelgericht, Doelmatig, Doeltreffend.
Resultaatgerichte Psychologie(RGP) is een methode om op een systematische, opbouwende manier te werken aan gewenste resultaten.
De toepassing ligt vooral op het gebied van menselijk functioneren en kwaliteit van ervaring. Speciaal met het oog op situaties die complex, dynamisch of chaotisch zijn
wordt gebruik gemaakt van een optimale combinatie van logica en psychologie.
-
Valkuil
: Probleemgerichtheid: Aandacht blijft te lang hangen bij problemen, beperkingen, zwakheden, ..
Doelen en opties zijn vaak lastig toetsbaar: afwezig, vaag ('meer' dit of dat..), ideologie-bepaald ('dit zegt de stroming ..') of negatief (iets wegdoen, verminderen, ..).
-
Oplossing
: Doelgerichte aanpak: Tevoren een doel stellen dat toetsbaar is, haalbaar, en inspireert en motiveert.
Klachten en problemen snel vertalen in achterliggende behoeften, positieve alternatieven en benodigde veranderingen.
-
Valkuil
: Breiwerk methodiek: Weinig aandacht voor efficiëntie.
Nauwelijks inzicht in logische grond van verwachtingen.
Methode wordt vaak geselecteerd op basis van gedeeltelijke gelijkenis, standaard-schema, of trial-and-error. Is vaak matig toetsbaar, vaag in causale werking, onafzienbaar, ..
-
Oplossing
: Doelmatig proces: De kortste route zoeken naar de doeluitkomst.
Zoek een aanpak die prettig is, opbouwend, afzienbaar en beheersbaar.
Gebruik van logische technieken om creatief en maximaal betrouwbaar te oordelen en te beslissen.
-
Valkuil
: Open einde traject: Gevolgde aanpak wordt vaak onvoldoende gecontroleerd op effectiviteit.
Bijv.middel verwordt tot doel, schiet doel voorbij, ..
-
Oplossing
: Doeltreffend te werk: Invoegen van 'bouwstenen' die noodzakelijk en voldoende zijn voor de doeluitkomst.
Anticiperen op bij-effecten.
Zorgen voor alternatieve routes.
Steeds testen of het middel (nog) geschikt is voor het doel.
Voortdurend optimaliserenop basis van tussenuitkomsten: bijsturen en fijnstellen van analyse en traject.
Problemen/ valkuilen
Oordelen worden gevormd over personen, hun functioneren en hun ontwikkeling - maar er is geen eenduidig, inzichtelijk
mensbeeld.
Oplossingen+Extra's:
In
Arc of Essentials
©
:
Helder, samenhangend mensbeeld.
Centraalstaat kwaliteit van subjectieve beleving - temidden van materiële en immateriële factoren.
De Psychologie van de Subjectieve Beleving(PSB) heeft tot doel een samenhangend en inzichtelijk mensbeeld te bieden.
In dit model zijn de belangrijkste factoren in het menselijk functioneren in hun onderlinge wisselwerking in kaart gebracht.
Het model geeft een centrale plaats aan het subjectief bewustzijn, temidden van de objectieve componenten van het zenuwstelsel die direct bepalend zijn
voor welbevinden en functioneren. Dit model heeft allereerst een grondslag in de neurofysiologie, en verder in cognitieve psychologie, taalwetenschappen,
logica, westerse en niet-westerse filosofie.
-
Valkuil
: Extremevariatiein theorieën, modellen en hypothesen.
Deze zijn meestal onvolledig, incoherent, matig valide, en vaak onderling incompatibel, tegenstrijdig of onbeslisbaar
.
-
Oplossing
: UNIEK
: Geïntegreerd
en geunificeerdmodel, met belangrijkste psychische factoren beschreven in hun onderlinge wisselwerking: 'Tien factoren model
' van het menselijk functioneren.
-
Valkuil
: Geen duidelijke overeenstemming met 'harde' neurofysiologische
gegevens.
-
Oplossing
: Het model is scherp afgestemd op bouw en werkingvan het zenuwstelsel.
-
Valkuil
: Een vaag en warrig beeld van de structuur van de directe ervaringswereld
van mensen.
-
Oplossing
: De dimensies en modaliteiten van subjectieve beleving
zijn helder in kaart gebracht, evenals de stappen en functies in het psychisch proces.
-
Valkuil
: Motieven worden vooral gezocht in mechanischeimpulsen
vanuit Darwinistische principes: overlevingsdrang, egoïsme en concurrentie (de 'zelfzuchtige genen').
-
Oplossing
: Kwaliteitvan subjectievebelevingen inter
-subjectievebeleving staat centraal als motiverende waarde voor handelen en beslissen.
Problemen/ valkuilen
Bemoeienissen, adviezen en interventies hebben vaak betrekking op welbevinden, bewuste ervaring en 'bewustwording' van mensen
- maar er is geen serieuze plek voor een 'letterlijke' opvatting van bewustzijn.
Oplossingen+Extra's:
In
Arc of Essentials
©
:
Een solide theorie over het subjectief bewustzijn.
Een systematische verkenning die licht werpt op de vele bijzondere eigenschappen van bewustzijn, waaronder diverse unieke
kenmerken.
In deze theorie wordt een bewijs geleverd voor de onweerlegbaarheid van subjectief bewustzijn.
Waarom belangrijk?
Een ervaring betekent weinig als die geheel onbewust blijft. De vraag is dan ook hoe iemands bewustzijn in een positieve toestand komt.
Het verschijnsel bewustzijn is niet waarneembaar en lastig te verklaren. Maar het is een essentiële dimensie in een volwaardig en realistisch mensbeeld.
Het is daarom van groot belang om de realiteit van bewustzijn te onderzoeken.
Samenvatting(van de samenvatting):
De meeste bewustzijnsverklaringen blijken op talrijke punten flink tekort te schieten.
Wat wel blijft staan is dat bewustzijn gewoonlijk sterk afhankelijk is van neurofysische processen. Voor zover bekend blijkt het altijd op te treden in de gewone waaktoestand,
en soms ook tijdens dromen (vooral in zgn. REM-slaap). Het is dus afhankelijk van neurofysische functies die vroeg in de evolutie zijn ontstaan,
en bij dieren vrijwel exact hetzelfde zijn.
Het ontstaansproces van bewustzijn blijft echter grotendeels raadselachtig. Het lijkt een eigen, unieke kwaliteit te bezitten:
onder meer in de zgn. 'qualia' - bijv. de 'roodheid' van rood - die alleen in subjectieve beleving worden aangetroffen
en niet in fysische verschijnselen, exacte structuurkenmerken of abstracte patronen.
-
Valkuil
: Bewustzijn kan alleen materialistischworden opgevat:
hoogstens als (neuro)fysisch verschijnsel of als abstract patroon.
-
Oplossing
: Aangetoond wordt dat bewustzijn kenmerken heeft die uniek
zijn - zoals de zgn. qualia- en tot dusver niet te vinden zijn in noch te verklaren zijn uit fysische verschijnselen of abstracte patronen.
-
Valkuil
: Mens en dier als 'biorobot', volledig mechanisch apparaat,
een zombiezonder besef of keuzevrijheid.
-
Oplossing
: Het 'echte' bewustzijn krijgt een centrale plaats
temidden van overige psychische factoren in het organisme.
-
Valkuil
: Nature-nurturedichotomie:
Het organisme als gesloten systeem, voorgeprogrammeerd en enkel mechanisch herprogrammeerbaar.
-
Oplossing
: Empirisch en logisch gefundeerd concept van bewuste keuzevorming
, een zekere speelruimtevan keuzevrijheid en dus zelfsturing en verantwoordelijkheid.
-
Valkuil
: Levensvormen hebben geen inhoud of betekenis, zijn semantisch '
leeg'.
Hebben hoogstens marktwaarde, als object voor consumptie of commercie, exploitatie of productie - wisselend met vraag en aanbod.
-
Oplossing
: Subjectief bewustzijn, beleving en keuzevrijheid laten ruimte voor
intrinsieke waarde.
Domein
Informatie in combinaties en implicaties
Wetten van waarheid,
geldige redeneervormen
Hoe weet je wat waar, waarschijnlijk, aannemelijk is?
Problemen/ valkuilen
Er wordt volop geredeneerd, geïnterpreteerd en geanalyseerd - maar er is weinig inzicht in echte logische grond
van beweringen en conclusies.
De term 'logisch' wordt veelvuldig gebruikt - maar er is zelden enige notie van echte logica en de meest elementaire
principes van oordeelsvorming.
Oplossingen+Extra's:
In
Arc of Essentials
©
:
Effectief gebruik van logica.
Voor optimale benadering van problemen, doelen en mogelijkheden.
Een methode voor effectief gebruik van logica: voor systematische analyse van problemen en opbouw van realistische oplossingen.
Met name toegespitst op het leren snel en secuur redeneren en beslissen met ' fuzzy' informatie, die hoort bij zgn. 'open systemen': zoals mensen, groepen, bedrijven, gemeenschappen, culturen.
Cruciaal bij beleidsontwikkeling, besluitvorming, planning, probleem-oplossing, innovatie en debat - op alle mogelijke terreinen
.
Waarom belangrijk?
Het belang van logica is direct verbonden met dat van informatie. We gebruiken voortdurend informatie voor ons functioneren, overleven en welbevinden.
De waarde van informatie ligt in de ordening oftewel samenhang, die de rol en betekenis van de delen bepaalt. De hoofdlijnen in elke structuur, die de betekenis en de waarde van het geheel bepalen,
bestaan uit logische relaties.
De meest betrouwbare regelsover de logische relaties en criteria worden uitgewerkt in de formelelogica: als een systeem van logische wetten met een verbluffende exactheid en voorspellende kracht.
Deze leveren de kennis die alle kennis bepaalt.
Nu blijkt dat de meeste academische disciplines, met name de sociale wetenschappen, nauwelijks gebruik maken van deze inzichten en richtlijnen
- terwijl de meeste logici weinig moeite doen om de logische kennis toegankelijk te maken voor praktische toepassingen.
In de methode 'Praktische Logica' zijn de meest elementaire inzichten en richtlijnen uit de logica geselecteerd en in handige handleidingen, vuistregels en overzichten geordend.
Deze zijn toegesneden op bruikbaarheid bij oordeelsvorming en resultaatgerichte aanpak in praktijksituaties, met name wanneer die van problematische, chaotische of complexe aard zijn.
Daarbij is de rol van logica als psychische functie temidden van andere psychische factoren scherp omschreven in overeenstemming met bouw en werking van het zenuwstelsel.
Richtlijnen voor causale en statistische analyse zijn vertaald in formele logische regels. Al dit materiaal is bovendien ingebed in handleidingen en
checklists van de methode voor psychologische taalanalyse.
-
Valkuil
: Cijfers en formules worden vaak gebruikt voor slecht beslisbare problemen,
zonder een systematiek die daarbij past
(Veel quasi-exactheid).
-
Oplossing
: Selecties uit logica speciaal voor snel en secuur redeneren en beslissen met '
fuzzy' informatie, die hoort bij zgn.'open systemen'.
Daardoor geschikt voor complexe psychologische, sociale en economische vraagstukken.
-
Valkuil
: Theorieën en analyses bevatten alle soorten van drogredenen, redeneerfouten en foutieve informatie.
Logica wordt vaak krom, partijdig en omgekeerd toegepast: 'pseudo-logica' en 'contra-logica'.
-
Oplossing
: Systematische analyse van problemen en ontwikkeling van positieve oplossingen.
Inzichten en technieken voor verhelderen, bewijzen of weerleggen van redeneringen, betogen en argumentaties.
Essentieel bij alle beleidsontwikkeling, besluitvorming, planning, probleem-oplossing, innovatie en - niet in het minst - debat ..
Problemen/ valkuilen
Continu wordt 'informatie' verzameld, bewerkt, uitgewisseld en toegepast - maar er is geen duidelijk concept van wat 'informatie
' is,
Oplossingen+Extra's:
In
Arc of Essentials
©
:
Glashelder concept van ' informatie'.
Een analyse van de belangrijkste opvattingen van informatie.
Waarom belangrijk?
Informatie dient om duidelijkheid te geven, dan is het handig als het begrip 'informatie' op zijn minst duidelijk is. In dit artikel wordt stap voor stap onderzocht wat de belangrijkste vormen zijn
waarin informatie voorkomt en wat hun onderscheidende kenmerken zijn. Het blijkt dat verschillende soorten informatie unieke kenmerken hebben,
waardoor ze zijn in te delen in een aantal scherp af te bakenen dimensies.
Samenvatting(van de samenvatting):
In de bekende opvattingen van informatie blijken vier hoofdvormen te onderscheiden: informatie als fysische ordening, als abstracte ordening, als subjectieve (mentale) inhoud
en als bewuste (subjectieve, mentale) inhoud. Van deze basisconcepten wordt bekeken of ze een noodzakelijke en nuttige bijdrage leveren
aan verwerking en communicatie van informatie. De conclusie is dat het begrip informatie zeker een zinvolle, zelfstandige functie heeft
als we het onderscheiden van louter fysische ordening, en opvatten als ordening van bewuste ervaring. Hierin behoren de abstracte patronen dan tot de mentale constructies.
De subjectieve inhoud kan een bepaalde 'informatieve waarde' hebben: dus ook een graad van objectiviteit.
-
Valkuil
: Weinig notie van de structuur van informatie: verwijzingsrelaties,
soorten betekenis, interpretatie, informatieve waarde, logische kracht, toepassingsbereik.
-
Oplossing
: UNIEK
: Relaties gelegd tussen
dimensies van informatie, in het licht van kennistheorie, modelvorming, formele logica, en eigenschappen van subjectief bewustzijn.
-
Valkuil
: Valkuilen bij informatieverzameling: o.a.selectief waarnemen, 'wild' associëren, over-interpreteren en vertekenen van gegevens.
-
Oplossing
: UNIEK
: Relaties gelegd tussen informatie, beslisbaarheid, validatie en falsificatie, en formele logica.
Scherpe toetsing op kwaliteit van informatie.
-
Valkuil
: Veel wollige begrippen, rekbare termen, plooibare concepten.
(Zwakke conceptvaliditeit).
-
Oplossing
: Heldere conceptenmet scherpe afbakening via logische en betekenisanalyse.
-
Valkuil
: Pseudo-formalisering: Coderingen en meetstelsels zijn vaak zwak gefundeerd,
misplaatst, slecht afgebakend, vertekenend of over-complex.
-
Oplossing
: Scherpe formalisering, gericht op betere beslisbaarheid, betrouwbaarheid en efficiëntie.
Problemen/ valkuilen
Het meten en testen gebeurt meestal sterk inhoudgebonden: afhankelijk van specifiek domein, onderwerp en toepassing.
Oplossingen+Extra's:
In
Arc of Essentials
©
:
Gedegen informatieverzameling.
Gebeurt zoveel mogelijk structuurgericht, 'Inhoudsvrij'.
In principe toepasbaar op elk kennisdomein.
' List-Sys' is een expert-systeem dat de oordeelsvorming kan ondersteunen op uiteenlopende (kennis)gebieden. Zo biedt het een objectief instrument voor psychologische analyse en advisering.
Waarom belangrijk?
De oordeelsvorming over menselijke problemen en doelstellingen wordt vaak bemoeilijkt door de grote complexiteit, de veelheid aan combinatorische mogelijkheden
en de wisselwerking van heel uiteenlopende factoren. Het is dan een hele kunst om een eenzijdige, gekleurde of partijdige benadering te vermijden
('tunnelblik', 'blinde vlekken', e.d.).
Het expert-systeem'List-Sys' © is ontwikkeld om de analyse van gegevens uit tests en observaties
vollediger, betrouwbaarder uit te voeren.
Het programma maakt verschillende rapporten aan, met onder meer persoonlijkheidsprofiel, sterkten-zwakten analyse, prognose, geschiktheid voor taken en functies,
en levert advies voor beroepskeuze, scholing, reïntegratie, training of therapie. Het systeem is nu beschikbaar in Nederlandse en Engelse versie.
Het is in principe toepasbaar op elk kennisdomein, en tot dsuver uitgerust met een kennismodel voor psychologische toepassingen.
-
Valkuil
: Gebruik van gestandaardiseerdetests; deze hebben alleen voorspellende kracht voor
steekproefgemiddelden.
-
Oplossing
: Analyse is gericht op specifiekecasus.
Verzamelt informatie uit meerdere bronnen: interviewgegevens, tests, expert-oordelen, gedragsobservaties, en zelf-inschatting,
via een ruim scala aan check-lists.
-
Valkuil
: Getest wordt op beperkt aantal, zeer globaleeigenschappen,
volgens rekbare en plooibare concepten.
-
Oplossing
: Scoring op breed spectrumvan specifiekekenmerken en dimensies.
-
Valkuil
: De algemene testuitkomsten worden vervolgens via persoonlijke indrukken en ervaringen
verbonden met de unieke toestand van cliënt of situatie.
-
Oplossing
: Kennisbestand en toegepaste redeneringen (argumentaties)
worden automatisch en systematisch gecontroleerd op logische criteria:
• Coherentie(verbindingen tussen proposities);
• Consistentie(non-contradictie);
• Efficiency(zoeken van de kortste route, tegengaan van overlappingen of redundanties).
-
Valkuil
: 'Black box' redeneerpad.
Vaak impliciete ketenredenering (of schakelbewijs), met weinig tussen-toetsen: sprongsgewijs, 'zeven-mijls laars' stappen.
Geeft ongecontroleerde vermenigvuldiging van uitzonderingsfouten.
-
Oplossing
: Expliciet redeneerpad.
Verfijnd netwerk van subtiele logische tussenstappen.
Navolgbaar en controleerbaar.
Systematisch, stapsgewijs fijnstellen en optimaliseren.
Snel en accuraat resultaat.
-
Valkuil
: Uitkomsten houden vaak veel 'slagen om de arm'.
Hebben vage of zwakke relaties met cruciale keuzepunten in de praktijk.
-
Oplossing
: Uitkomsten bieden handvatten toegespitst op het concrete geval:
toestandbeeld, prognose, veranderdoelen, veranderbaarheid, actiepunten, tijdplanning, benodigde middelen, enz..
Uitkomsten worden geordend in helder sterkten-zwakten overzicht. Direct inzicht in prioriteitenen fasen
.
Problemen/ valkuilen
Vaak worden oordelen gevormd over gebieden en problemen van enorme complexiteit - maar er wordt weinig rekening houden met
de onvermijdelijke combinatorische explosievan mogelijkheden, m.n. van logische relaties.
Oplossingen+Extra's:
In
Arc of Essentials
©
:
Exacte methode voor complexe analyses.
Relaties verhelderd tussen informatie, complexiteit, combinatorische explosie, logische structuur, reductie en selectie.
Waarbij vooral aandacht is voor nut, reikwijdte en grenzen van formalisering en vormen van logica voor praktische toepassingen.
-
Valkuil
: Onafzienbare divergentievan zoekpaden en redeneerpaden.
Selectie van geldige relaties gebeurt vaak lukraak of biased.
-
Oplossing
: Logische technieken voor snelen slimomzeilen
van combinatorische explosie.
Toepassen van logische wetten: helder, efficiënt, accuraat.
Selectie van meest cruciale schakels via logische reductie.
Problemen/ valkuilen
Veel oordelen worden gevormd over sociale en psychische verschijnselen met componenten in heel verschillende domeinen met onvergelijkbare informatie
maar er is weinig notie van verschillen tussen domeinenvan de werkelijkheid en informatietypen.
Oplossingen+Extra's:
In
Arc of Essentials
©
:
Inzicht in de aard van domeinen.
Helderheid over exacte reikwijdte van informatie op verschillende logische niveau's.
Een bespreking van de logische criteria van diverse (meta-)niveau's die cruciaal zijn voor solide oordeelsvorming over beweringen, redeneringen en redeneersystemen
- waaronder ook logische systemen. We zien hoe de logica hiermee haar eigen mogelijkheden afbakent, en haar eigen grenzen stelt.
Dit levert inzichten in de reikwijdte van informatie op verschillende logische niveau's.
-
Valkuil
: Nauwelijks onderscheid tussen logische criteria: waarheid, vervulbaarheid, consistentie, geldigheid, volledigheid, ..
-
Oplossing
: Toepassing van logische criteria van diverse meta-niveau's
voor beoordeling van databestanden, modellen en informatiesystemen.
Diep inzicht in bewijsvoeringen weerlegging - ook over onafzienbare of oneindige domeinen.
Domein
Informatie in processen van oorzaak-gevolg
Wetten van oorzaak-gevolg,
causale hypothese/model
Hoe wordt iets veroorzaakt - en welke gevolgen heeft het?
Problemen/ valkuilen
Er worden voortdurend vermoedens en verwachtingen, verklaringen en voorspellingen geuit, oorzaken aangewezen en gevolgen voorzien
- meer er is weinig inzicht in echte oorzaak-gevolg analyse.
Oplossingen+Extra's:
In
Arc of Essentials
©
:
Heldere systematiek voor causale analyse.
Deze methode biedt helder inzicht in de structuur van causale relaties. Op basis daarvan worden richtlijnen geboden voor het opsporen van oorzaken, het bepalen van causale mechanismen en het voorspellen van effecten.
Waarom belangrijk?
Zo'n methode is van cruciaal belang telkens wanneer we oorzaak-gevolgwillen toepassen: om gebeurtenissen in de wereld te begrijpen of resultaten te realiseren.
Maar met name in praktische settingsdie complex, dynamisch of chaotisch zijn, en waar steekproefonderzoek geen optie is omdat het te tijdrovend is of niet de benodigde informatie biedt.
Samenvatting:
'Onder' de methoden en technieken voor verklarende statistiek blijkt een model voor causale determinatie/attributie te schuilen.
Dit model kunnen we in logische regels vertalen, en vervolgens uitbreiden en verfijnen met behulp van logische principes zodat het geschikt wordt voor toepassing in situaties in de praktijk,
waar vaak geen steekproefonderzoek of complexe statistische data-analyses en toetsen mogelijk zijn. Bovendien biedt dit logische model voor causale analyse de nodige handvatten
voor vertaling van statistische gegevens naar betekenisrelaties, verbale beschrijvingen, theorievorming en praktische toepassingen - en vice versa.
-
Valkuil
: Weinig inzicht in logische structuurvan causale mechanismen
: geen onderscheid in voldoende en noodzakelijke, disjuncte en conjuncte, unieke en inherente, intermediërende en gemeenschappelijke en andere factoren.
-
Oplossing
: UNIEK
: Relaties gelegd tussen typen van afleidingsregels
- met name chronologie, logische implicatie, causale relatie.
-
Valkuil
: Ondoordacht gebruik van stereotype schema'sen steekproef-gebonden
uitkomsten op specifieke gevallen.
-
Oplossing
: UNIEK
: Relaties gelegd tussen statistiek, logica en causaliteit.
-
Valkuil
: Nauwelijks richtlijnen om correct causale relaties te leggen,
of deze toe te passen (door verklaren, voorspellen) in praktijksituaties.
-
Oplossing
: Heldere richtlijnen voor correcte causale determinatie/attributie.
-
Valkuil
: Alle soorten oordeelsfouten bij causale determinatie/attributie
: o.m.overdeterminatie, verwaarlozing van essentiële causale vereisten, van mogelijke covarianten, contra-indicaties en toevalsruis, enz..
-
Oplossing
: Herkennen en benutten van causale relaties op grond van unieke en/of zelfstandige bijdragen.
-
Valkuil
: Géén handvatten voor causale analyse in 'N=1
' situaties (wat in de praktijk vaak het meest relevant is!).
-
Oplossing
: Exacte logische en statistische verbindingen tussen populatie, steekproef, en '
N=1' applicatie.
Domein
Informatie in tekens en patronen
Zenden en ontvangen van informatie
Wat 'zegt' taal? Wat 'doet' communicatie?
Problemen/ valkuilen
Grote hoeveelheden gegevens worden vergaard, verwerkt en gecommuniceerd in de vorm van taal - maar er is weinig inzicht in de
werking van taalin psychische en sociale processen.
Oplossingen+Extra's:
In
Arc of Essentials
©
:
Methode voor systematische, inhoudsvrije taalanalyse.
Instructies en criteria zijn wetenschappelijk getest en aangescherpt.
Een systeem van kennis, richtlijnen en check-lists voor systematische tekst- en argumentatie-analyse. Voor het herkennen en herstellen van 'informatie-manco's'.
Controle op geloofwaardigheid en betrouwbaarheid, realiteitsgehalte en geldigheid van argumentatie. Het onthullen van drogredenen en blootleggen van verborgen agenda's.
Het distilleren van hoogwaardige informatie uit elke uiting in taal. Interviewtechnieken voor het achterhalen van psychologische structuur-informatie,
zoals cognities, associatiepatronen, redeneerschema's en mentale 'strategieën'.
-
Valkuil
: Geen helder onderscheid tussen inhoud en structuur van informatie:
betekenis en codering (taaluitingen).
Weinig notie van abstractieniveau's.
Geen onderscheid in taalniveau's: zinsbouw (syntax), betekenis (semantiek), waarheidsrelaties (logica
).
-
Oplossing
: Scherp onderscheid tussen inhoud en structuur van informatie (taaluitingen).
Helder onderscheid in abstractieniveau's.
Toepassing van de Cognitieve differentiaal: niveaus van abstractie en beslisbaarheid in oordeelsvorming en taal.
-
Valkuil
: Weinig aandacht voor vage definities van termen, wisselende connotaties, containerbegrippen, enz..
Selectieve interpretatie.
-
Oplossing
: Taalanalyse gebeurt op basis van structuurkenmerken
van taalkundige, logische en psychologische aard.
• Betrouwbaarheid: Formalisering van het interpretatieproces (via taalkundige structuurkenmerken) en van het beoordelingsproces (via logische, causale en psychologische structuurkenmerken).
• Validiteit: Vertaling van taalaspecten - op syntactisch en semantisch niveau - naar logische structuur. Versterken van beslisbaarheid van betekenis,
waarheidsgehalte, en geldigheid.
-
Valkuil
: Weinig aandacht voor effecten van taalgebruik op informatiestromen, sociale en psychische processen.
-
Oplossing
: Inzichten in inwerking van taalvormen op psychische processen
(ervaringen, keuzes, problemen, oplossingen).
Rekening houden met semantische en psychologische effecten van 'ver-taling' van informatie.
|
|
Zie pagina's